CD-Burner ( 6 lutego 2023 )

h t t p : / / c d . u q . p l

> wersja tekstowa | wersja ze słownikiem <

C D - R O M :

Technlogia płyt CD-ROM (Compact Disc - Read Only Memory) sięga roku 1985 kiedy uznano, że można byłoby wykorzystać już istniejącą technologię płyt CD-Audio do gromadzenia danych komputerowych. Było to spowodowane przede wszystkim powiększającym się w zastraszającym tempie rynkiem komputerowym. Specyfikacja płyt CD-ROM podobnie jak płyt CD-Audio została szczegółowo opisana w kolorowych księgach firmy Philips. Pierwsze napędy CD-ROM posiadały interfejs SCSI a prędkość odczytu wynosiła podobnie jak czytnika CD-Audio x1 - czyli stały transfer rzędu 150 kilobajtów na sekundę.

    Charakterystyka płyt CD-ROM

   Dyski CD-ROM oraz opracowane pózniej krążki CD-ROM XA opisuje żółta księga wraz z dodatkową księgą (Extended Yellow Book). Sektory na dysku CD-ROM zapisywane są w dwóch rodzajach : MODE 1 oraz MODE 2.

Schemat sektora CD-ROM MODE 1 :

Synch.
12 B Nag.
12 B 2048 bajtów danych EDC
4 B 8 B
= 0 ECC
276 B

Schemat sektora CD-ROM MODE 2 :

Synch.
12 B Nag.
12 B 2336 bajtów danych

   Część każdego sektora to niezbędne nagłówki oraz dane organizacyjne ułatwiające znalezienie na dysku żądanej informacji. Sektory MODE 1 zawierają dodatkowo informacje korekcyjne trzeciego stopinia (poziom sektora). Dzięki temu zredukowano prawdopodobieśstwo wystąpienia błędów z jednej stumilionowej do ponad jednej bilionowej. Dlatego na płycie CD można praktycznie zmiescic około 650 MB w trybie MODE 1 do 730MB w trybie MODE 2.

   Przy tworzeniu technologii nośników CD-ROM maczała swoje palce firma Microsoft tworząc format XA (Extended Architecture). Pozwalający na przeplatany zapis danych MODE 1 i MODE 2, który dał możliwość zapisania danych krytycznych (programy wykonalne) ze zwiększoną korekcja błędów a skompresowanego dzwięku lub obrazu z mniejszą. Format CD-ROM XA wykorzystuje także 8 wolnych bajtów jako dodatkowy naglówek dla sektora. Dane na temat XA zapisane są w rozszerzonej żółtej księdze.

  Multisession ?

   Wraz z pojawieniem się w 1991 roku standardu CD-Recordable powstała pomarańczowa księga opisująca charakterystykę tego standardu. Nowością w tym momencie okazała się technologia Multisession - czyli nagrywanie danych na płytę poprzez dogrywanie (sesje). Sesja to nic innego jak osobna struktura danych - zawiera ona bowiem znaczniki Lead- In oraz Lead-Out, przez co dogranie sesji zabiera około 15-20 MB miejsca na nośniku, ale umożliwia powiązanie dwóch woluminów w jeden, dając wrażenie całości. Cała technologia w gruncie rzeczy jest dość prosta i co najważniejsze wspomagana przez prawie wszystkie czytniki CD-ROM, które obsługują Multisession CD. W przypadku płyt wielosesyjnych krążek nie zostaje "zamknięty" co pozwala dodać do niego kolejną sesję. Możliwe jest to dzięki odpowiedniemu wpisowi w sektorze TOC. Zapisana tam informacja o wielosesyjności płyty powoduje, że czytnik czytnik automatycznie wyszukuje kolejny znacznik Lead-In na krążku. Za pomocą takich odsyłaczy , można do płyty dograć teoretycznie aż 99 sesji.

Schemat płyty Multisession :

LEAD IN	LI	Dane	LO	LI	Dane	LO	LEAD OUT
LEAD-IN - Tutaj zostaja zapisane dane o multisesji. LI - Lead-In pierwszej / drugiej sesji. LO - Lead-Out pierwszej / drugiej sesji. LEAD-OUT - Tutaj zakonczona zostaje plyta oraz sesje.

Osobno czy Razem ?

Każdą sesję możemy rozróżnić jako :

Multivolume - Zapisane zostają osobne katalogi oraz osobna nazwa płyty. W takim przypadku możemy np. nagrać dwa programy na jeden CD. Niestety, aby odczytać każdą z takich sesji potrzebny jest specjalny sterownik tzw. Session Selector.

Multisession - Dane zostają dograne (powiązane) z poprzednią sesją - możemy w ten sposób dogrywać dane jak do normalnej dyskietki czy nawet nadpisywać stare pliki nowymi, ale pamiętajmy, że fizycznie nie możemy kasować plików ! Wadą technik Multisession i Multivolume jest dość duże marnowanie miejsca. Dużą zaleta jest to , że płytkę Multisession przeczyta większość czytników CD-ROM. Alternatywą w przypadku zapisu sesyjnego jest gromadzenie danych przez pakietowe nagrywanie danych - jednak wiąże to ze sobą trochę problemów.

Rozwinięcie CD-ROM czyli CD-Mixed Mode

Standard płyty Mixed-Mode został opisany równolegle przy powstaniu płyt CD-ROM. Wprowadzono go w celu połączenia danych komputerowych oraz zwykłych ścieżek audio - dało to możliwość wykorzystania świetnej jakość dźwięku jako tła do programów multimedialnych czy też gier komputerowych.

Płyty Mixed-Mode charakteryzują się przede wszystkim połączeniem danych komputerowych oraz danych audio w osobne ścieżki. Pozwala to na odtworzenie zapisanych tracków audio na zwykłym sprzęcie CD-Audio, jednakże dane komputerowe dla tego czytnika będą widoczne jako pierwsza ścieżka. Teoretycznie po wybraniu ścieżki z nagranymi danymi nie powinno się nic stać to jednak nie radzę tego odtwarzać - może to spowodować uszkodzenie wzmacniacza w naszym zestawie Hi-Fi.

Schemat CD-Mixed Mode :

Dane
Komputerowe

Ścieżki CD-Audio

Ścieżki Audio nie są ze sobą przeplatane danymi , co powoduje, że nie można jednocześnie korzystać z dźwięku i odczytywać danych nagranych w pierwszej ścieżce.

Rozwinięciem standardu Mixed Mode jest CD-Extra. Wykorzystywany przy płytach audio z dodatkowymi danymi (aplikacjami). Charakteryzuje się tym, że dane komputerowe nie są widoczne dla czytników CD-Audio. Dzieje się tak w skutek odwrócenia kolejności zapisywanych danych oraz nagraniu wielosesyjnym. Dlatego płyty CD-Extra odtworzy każdy napęd CD-ROM obsługujący standard Multisession.